کپک چیست و چگونه و چرا ایجاد میشوند؟
عوامل قارچی فساد موادغذایی به عوامل کپکی و مخمری تقسیم میشوند. کپکها آن دسته از قارچها هستند که غالبا ایجاد بیماری خطرناکی نمیکنند اما گاهی در مواقع ضعف سیستم ایمنی بدن میتوانند بسیار خطرناک باشند و تغییراتی از جمله تولید مواد سمی کنند که برای انسانها بسیار مضر و حتی کشنده است کپک ها در محیط های خیلی مرطوب رشد می کنند و عاملی که باعث گسترش و افزایش آنها می گردد، مقدار بیش از حد رطوبت است و پخت آنها نیز نمی تواند سموم آنها را نابود کند و از بین ببرد. بنابراین برای امنیت و سلامت بیشتر، بهتر است که آن را دور بریزید.. 120 هزار جنس از گونه کپک وجود دارد. که روی موادغذایی قادرند رشد کنند. 40 عدد آنها بیماریزا هستند و مابقی میتواند مسمومیت غذایی ایجاد کنند. حتی بعضیها میتوانند سرطانزا باشند. اما عدهای از آنها مفید هم هستند و در صنایع لبنی کاربرد دارند. کپکها به علت مناسب بودن شرایط رشد یعنی رطوبت و دما به سرعت رشد میکنند و میتوانند سبب تخریب و غیرقابل مصرف شدن میوهها و غذاها شوند. کپکها دارای رنگهای مختلفی بوده و کرکی شکل و پنبه مانند هستند و در محدوده وسیعی از درجه حرارت و PH میتوانند زنده بمانند. حرارت، اکسیژن، رطوبت از علت رشد کپکها است. کپکها به اشکال متعدد رشد میکنند و با تولید آنزیمهای زیاد سبب فساد غذاها میشوند. برای فاسد شدن غذا و میوه کپک باید رشد کند و تغییرات فیزیکی و شیمیایی ایجاد کند با ترشح آنزیم اولا سفتی غذاها و رنگ آنها به هم بزند و آن را لزج کند. دوم تغییر طعم ایجاد کند و سوم مزه آنها را به هم بزند یعنی ترشمزه کند.
آیا کپکها با هم فرق دارند؟
بله. همه کپکها با هم متفاوتاند. برای مثال کپکی که روی میوهها از جمله گلابی و سیب رشد میکند روی ترشیها رشد نمیکند. کپکی که روی مربا تشکیل میشود، از خصوصیات بیشتری برخوردار است چون میتواند قند را تجزیه کند. کپکهایی که روی نان رشد میکنند میتوانند بسیار خطرناک باشند. کپکهایی که روی گردو، پسته و انواع مغزها رشد میکنند و چرکتاپ هستند و به رنگ تیره هستند بسیار خطرناکتر از کپکهای میوهها هستند. چون از خود مادهای ترشح میکنند که گاه منجر به نقایص تولد و دگرگونیهای ژنتیکی شد، و یا سرطانزا هستند.
چگونه میتوان مانع کپک زدن نان شد؟
از آنجایی که کپکها در نان قادرند ریشهدار شده و در بافت نان فرو رو ند بسیار خطرناکتر هستند بنابراین زمانی که نانها لایه لایه روی هم قرار گرفتهاند و یکی از لایهها کپک زده است باید تمام نانها دور ریخته شود چرا که کپک به همه قسمتهای دیگر هم نفوذ کرده است. بنابراین پیش از سرد شدن کامل نانها نباید آنها دسته کنید. زیرا حرارت نان موجب کپکزدگی زودرس میشود. انباشته شدن نان داغ پیش از سرد شدن موجب تغییر حالت ظاهری بیات شدن زودرس، تسریع در کپکزدگی و بیماریهای گوارشی میشود. بنابراین برای جلوگیری از کپک زدن نان باید در پلاستیکهای دربسته و در فریزر نگهداری کنید. حتی یخچال موجب بیات شدن و کپک زدن نان میشود. پیچیدن نان در پارچههای سفید و بیرنگ بهتر از سفرههای پلاستیکی است زیرا رطوبت در پارچه وجود ندارد و ماندگاری نان بیشتر میشود.
درباره میوهها چه باید کرد؟
لابد برای شما هم پیش آمده که وقتی میوه ها را در قسمت جا میوه ای پایین یخچال قرار می دهید بعد از چند روز کم کم شروع به کپک زدن کرده وخراب می شوند . میوهها حتی با وجود شستن در یخچال کپک میزنند علت آن هم آبی است که بتدریج در جا میوه ای جمع می شود ونیز رطوبت دائمی یخچال .چنانچه یک قطعه اسفنج ا در جامیوه ای قرار دهید رطوبت وآبها را جذب کرده ومانع کپک زدگی میشود .
بنابراین نباید به مدت طولانی میوه ها را نگهداری کرد. بنابراین پس از شستن میوهها در جای خنک برای مثال با یک پنکه آنها را کاملا خشک کنید درون یک ظرف دربسته قرار دهید تا هم ماندگاری آن بیشتر شود و هم کپکترند. در صورتی که میوهای بسیار رسیده و لک دار است باید از سایر میوه ها جدا شود همچنین زمانی که میوهای کپک زد باید آن را از سایر میوهها جدا کرد و کل میوه را دور انداخت جدا کردن بخشی از میوه که کپک زده است و مصرف سایر قسمتها دلیل بر سلامت آن بخش نیست. بنابراین در صورت کپکزدگی میوه همه میوه را دور بیندازید. پوره کردن میوهها یکی دیگر از روشهای نگهداری میوه برای زمانی طولانی است.
آیا برداشتن بخشی از پنیر و کره کپک زده و مصرف مابقی اشکالی دارد؟
پنیر کپک زده خطرناک است چون میکروبهای دیگری دارد که ممکن است سبب زخم معده شوند. درباره پنیر میتوان بخش کپک زده را جدا کرد و مابقی را مصرف کرد. اما کره کپک زده بسیار خطرناک است چرا که کپکها کره را تجزیه میکنند، کره اکسید شده و حتی خطر سکته را به دنبال دارد. کلا چربیهای اکسید شده بسیار خطرناک هستند.
گفتگو با دکتر ابوالفتح شجاعی
فوقتخصص میکروبیولوژی مواد غذایی برگرفته از به سایت
مقدمه :
شاید برای خیلیها سئوال باشد که چرا چینیها در بازیهای المپیک با کسب اکثریت مدالها اول میشوند و نتایج درخشانی را بدست می آورند ... این مطلب را از یه سایت خارجی برداشت کردم و برای شما با ترجمه میگذارم
ــ شاید جواب ممکن به این سئوال این باشد ؛ در نوجوانی و جوانی ( مربیان و بزرگترها ) از آنها می خواهند که اینگونه ( قهرمان ) باشند و درد و رنجی را تحمل کنند تا به نتیجه ممکن برسند و بهتر اینکه از زبان فارسی خودمان بگوئیم که : « نابرده رنج گنج میسر نمی شود »
جهت درک بیشتر موضوع به عکسها یه نگاهی بیندازید »»»
این شیرینیهای قدیمی و سنتی که امروز برای شما میگذارم یا فراموش شده اند و یا در حال فراموش شدن ولی در خود یزد کسانی هستند که درست میکنند و استفاده .
خیلی خوشمزه اند !
حلوا توتک (Tootok ) :
این غذا را بیشتر در فصل زمستان استفاده می کرده اند . طرز تهیه : توت خشک را یکی دو ساعت خیس کرده بعد کمی می جوشانند ، مالیده و در پارچه نازکی صاف می کنند ، کمی روغن را در قابلمه ریخته ، آرد گندم و زردچوبه را کمی بو داده (سرخ کرده) ، آب توت را در آن ریخته بعد به هم می زنند تا کمی جوش بخورد . هل کوبیده را به آن اضافه می کنندودر سینی ریخته بعد از سرد شدن به صورت لوزی بریده مصرفی می کنند.
«مردم نگاری تفت ص51/ سید امیدعلی نصیب »
حلوای ارزن :
بعد از پوست کندن ارزن ، ارزن را پخته و آب توت را که قبلاً خیس کرده و صاف کرده اند در آن می ریختند و پس از کمی جوشاندن در سینی ریخته پس از سرد شدن آنرا به صورت لوزی می بریدند و بجای میوه مصرف می کرده اند نیز در موقع سردرد و دندان درد از آن استفاده می کردند .
« مردم نگاری تفت ص51/ سید امیدعلی نصیب 1381»
ترحلوا ( Tarhalva ) :
ترکیبی از آرد ، روغن گوسفند ، هل ، گلاب ، دارچین ، شکر و آب
آرد گندم را در روغن گوسفند به تعبیر محلی بو داده (برشته می کنند) به آن آب ، شکر ، گلاب ، هل و دارچین افزوده ، هم به صورت گرم و هم سرد شده آن را جهت تقویت زائو مصرف می کنند .
« دانش عمومی ص10/ محمدرضا قرائی زاده/1370 »
حلوای ترک ( Tarak ) :
عبارت بود از جوشانده روغن گوسفند (بزغاله) ، زردچوبه ، سیاه دانه ، مغز بادام ، گردو ، نبات ، آرد برنج ، شکر و هل که برای پذیرایی دیدار کنندگان از زائو مصرف می شود .
« مردم نگاری شهرستان اردکان/ ص 109/ محمدرضا قرائی زاده/ 1372 »
حلوا تخ تخک ( Takh Takhok ) :
بدین منظور چاشنی حلوا ارده را بلند تر بر می دارند ـ شکر را بیشتر می جوشانند ـ کنجد را داخل سینی پهن کرده ، چاشنی اضافه کرده ، مجدداً کنجد اضافه کرده و ... حلوا تخ تخک به دو صورت شکری و آردی تهیه می شود .
« مردم نگاری شهرستان اردکان / ص 38 »
حلوای سوهان یا چس توره ( Chesetoorah ) :
موادی که در تهیه حلوای سوهان به کار برده می شود عبارت است از :
رازیانه ، تخم گشنیز ، جوانه گندم بلغور شده ، شیره ، ارده ، زنجبیل ، گلاب و هل ، چس توره تنها در اردکان مصرف دارد و در لغت به معنی فضولات شغال است .
« مردم نگاری اردکان/ ص38 »
لتیر یا براتی :
در ماه برات ( Barati ) ـ ماه شعبان ـ مصرف می شود و آن یک نوع نان کوچک است که با روغن تهیه می شود . رنگ این نان حتماً باید زرد باشد لذا خمیر آن را با زردچوبه یا گل خشک که از بوته گیاه محلی است و گلهای زردی دارد در هم می آمیزند و با روغن در قطع کوچک می پزند .
« مردم نگاری شهرستان مهریز/ ص25/ سعید جانب الهی 1370 »
ماقوت :
ماقوت یا به تعبیر محلی ماقوتک از جوشانده نشاسته به دست می آید ، سرد شده آن ، به صورت ژل مانند و با افزودن شیره نبات یا شیره انگور به عنوان میوه مصرف دارد .
شیربرنج :
ترکیبی از برنج ، شیر گاو ، شکر و آب
برنج از قبل خیس شده را جوشانده تا به تعبیر محلی وارود ـ Varavad ـ ( دانه های برنج له شود ) پس از آن شیرگاو و شکر را اضافه کرده ، شیر برنج حاصله سرد یا گرم به عنوان میوه یا غذا در سرما خوردگی مصرف دارد .
سورک ( Soorok ) :
ترکیبی از آرد گندم ، گل زردک ، تخم گشنیز ، کف دریا ، خمیر مایه نان را به صورت خمیر ورز داده و در تاوه با روغن ارده سرخ کرده با اضافه کردن شکر در خیرات اموات مصرف می شود . سورک در بین زرتشتیان نیز متداول است .
کسی نبود حرفهای مرا گوش کند.
من هم مثل همه به گاه بی کسی و ماندگی، سراغ خدا، خدای فراموش شدهی خویش را گرفتم.
همو که هیچگاه مرا از یاد نمیبرد!
گفتم: چقدر احساس تنهایی میکنم
گفتی: فَإِنِّی قَرِیبٌ؛ من که نزدیکم (بقره/ 186)
گفتم: تو همیشه نزدیکی؛ من دورم... کاش میشد نزدیکت میشدم
گفتی: وَ اذْکُر رَّبَّکَ فِی نَفْسِکَ تَضَرُّعاً وَ خِیفَةً وَ دُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَ الآصَالِ؛ هر صبح و شام، خدایت را پیش خود، با بیم و کرنش، آهسته یاد کن (اعراف/ 205)
گفتم: این هم توفیق میخواهد!
گفتی: أَلَا تُحِبُّونَ أَن یَغْفِرَ اللَّهُ لَکُمْ؟ دوست ندارید خدا شما را ببخشد؟! (نور/۲2 )
گفتم: معلوم است که دوست دارم مرا ببخشی!
گفتی: وَ اسْتَغْفِرُواْ رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَیْهِ؛ پس از خدا خود بخواهید شما را ببخشد و آنگاه به سوی او باز آیید (هود / 90)
گفتم: با این همه گناه؟!... آخر چگونه؟
گفتی: أَلَمْ یَعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ هُوَ یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ؟ مگر نمیدانید خداست که توبه را از بندههایش قبول میکند؟! (توبه/۱۰۴)
گفتم: دیگر روی توبه ندارم.
گفتی: اللَّهِ الْعَزِیزِ الْعَلِیمِ، غَافِرِ الذَّنبِ وَ قَابِلِ التَّوْبِِ؛ ولی خدا عزیزِ و داناست، او آمرزندهی گناه است و توبه پذیر.(غافر/۲و۳)
گفتم: با این کوه گناه، برای کدام یک توبه کنم؟
گفتی: إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا؛ خدا همهی گناهان را میبخشد (زمر/۵۳)
گفتم: یعنی دوباره بیایم؟ باز مرا میبخشی؟
گفتی: وَ مَن یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللّهُ؛[چرا که نه!] به جز خدا کیست که گناهان را ببخشد؟ (آل عمران/۱۳۵)
گفتم: نمیدانم چرا همیشه در مقابل این کلامت کم میاورم! آتشم میزند؛ ذوبم میکند؛ عاشق میشم! و ... توبه میکنم
گفتی: إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ التَّوَّابِینَ وَ یُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِینَ؛ [این را بدان که] خدا توبهکنندگان و نیز آنانی که به دنبال پاکیاند را دوست دارد (بقره/۲۲۲)
ناخواسته گفتم: اِلهی وَ رَبِّی مَن لِی غَیرُک؛ ای خدا و پروردکار من! [آخر] من جز تو که را دارم؟
گفتی: أَلَیْسَ اللَّهُ بِکَافٍ عَبْدَهُ؛ خدا برای بندهاش کافی نیست؟ (زمر/۳۶)
گفتم: در برابر این همه مهربانیت چه میتوانم؟
گفتی: یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اذْکُرُوا اللَّهَ ذِکْرًا کَثِیرًا وَ سَبِّحُوهُ بُکْرَةً وَ أَصِیلًا هُوَ الَّذِی یُصَلِّی عَلَیْکُمْ وَ مَلَائِکَتُهُ لِیُخْرِجَکُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَی النُّورِ وَ کَانَ بِالْمُؤْمِنِینَ رَحِیمًا؛ ای مؤمنان! خدا را بسیار یاد کرده و صبح و شام تسبیحش کنید. او کسی است که خود و فرشتگانش بر شما درود و رحمت میفرستند تا شما را از تاریکیها به روشنایی آرند. که خدا بر مؤمنان مهربان است. (احزاب/۴۱-۴۳)
با خودم گفتم: خداوند!... خالق هستی!... با فرشتههایش!... به ما درود میفرستند تا آدم شویم؟! ...
پس باید خود را ثابت کند که شایستهی سلام و درود عرشیانم.
باید گوهر درونم را از هرچه زنگار پاک کنم.
باید برخیزم که تا الان هم دیر شده است.
چقدر من بعد از این کارهای شیرین دارم.
منبع : تبیان
1- گوجه فرنگی
گوجه فرنگی غیر از ویتامین C ، محتوی مقدار زیادی "لیکوپن" می باشد. لیکوپن ماده ای است که خطر سرطان های پروستات و تخمدان را کم می کند.
محصولات گوجه فرنگی از قبیل: رب گوجه فرنگی، سس گوجه فرنگی و کچاپ نیز ضد سرطان می باشند.
2- کلم بروکلی و دیگر کلم ها
کلم ها غیر از کلسیم، منبع غنی "سولفورافان" ( sulforaphane ) هستند. این ماده خطر بروز سرطان های معده ، سینه و پوست را کم می کند.
مقدار سولفورافان در کلم بروکلی بیشتر از بقیه کلم هاست.
3- آواکادو
آواکادو، پتاسیم بیشتری نسبت به موز دارد. همچنین، منبع خوب بتاکاروتن و آنتی اکسیدان می باشد. مصرف آواکادو برای درمان سرطان کبد و بیماری های کبدی مفید است.
4- توت ها
توت ها دارای ماده ای به نام "آنتوسیانین" ( anthocyanin ) هستند. این ماده یک آنتی اکسیدان قوی می باشد و در مقابل سرطان های روده بزرگ و مری از بدن محافظت می کند.
5- دانه سویا
سویا داری "ایزوفلاون" می باشد. محصولات به دست آمده از سویا مانند توفو، شیر سویا و آجیل سویا نیز دارای این ماده می باشند.
این ماده خطر سرطان های سینه، تخمدان و پروستات را کاهش می دهد که این کار را به وسیله محافظت سلول های بدن از اثرات زیان آور استروژن ها انجام می دهد.
6- چای
چای سبز و چای سیاه دارای منبع طبیعی ""catechin می باشند. این ماده یک آنتی اکسیدان قوی می باشد و از رشد سرطان جلوگیری می کند. همچنین سرطان های کبد، پوست و معده را کاهش می دهد.
7- کدو تنبل
کدو تنبل ، هویج، نارنج، فلفل قرمز و زرد و سیب زمینی شیرین منبع غنی "بتا کاروتن" هستند. این مواد به عنوان آنتی اکسیدان های قوی شناخته شده اند و مصرف مداوم آنها منجر به کاهش انواع مختلف سرطان ها می شود.
8- اسفناج
اسفناج دارای "لوتئین" ( lutein )، ویتامین های A ، C و E می باشد. همه این مواد به عنوان آنتی اکسیدان شناخته شده اند. اسفناج سرطان های کبد، ریه، سینه، تخمدان، روده بزرگ و پروستات را از بدن دور می کند.
9- چغندر قرمز
چغندر دارای "فلاوونوئید" می باشد. این ماده به عنوان یک ضد سرطان شناخته شده است. ادرار اشخاص مصرف کننده این چغندر، قرمز رنگ می باشد.
10- هویج
هویج دارای "بتاکاروتن" زیادی می باشد و برای جلوگیری از سرطان های ریه، دهان، حلق، معده، روده، کیسه صفرا ، پروستات و سینه بسیار مفید می باشد. البته نباید در مصرف آن زیاده روی کرد.
11- سیر
مطالعات نشان داده که خانواده پیازها، از قبیل، سیر، موسیر و تره فرنگی، در افراد سالم سلول های سرطان زا را از بین می برند و در بیماران سرطانی، رشد این سلول ها را کُند می کنند. در این رابطه، اثر سیر از همه بیشتر می باشد. به طور کلی، سیر خطر سرطان های معده، روده بزرگ، مری و سینه را کم می کند.
سیر ریز ریز شده را 10 دقیقه قبل از آماده شدن غذا، در غذای خود بریزید تا قدرت مبارزه با سرطان را در بدن خود افزایش دهید.
12- آناناس
آناناس دارای آنتی اکسیدان و ویتامین C می باشد. این میوه، بدن را در برابر سرطان های ریه و سینه حفظ می کند.
13- سیب
همانطور که می دانید سیب یک آنتی اکسیدان می باشد. علاوه بر آن، دارای ماده ای به نام "quercetin" می باشد. این ماده خطر سرطان ریه و رشد سلول های سرطان پروستات را کم می کند.
14- پرتقال
همانطور که می دانید، پرتقال منبع غنی ویتامین C است. تحقیقات نشان داده است که، این میوه اثر ضد سرطانی نیز دارد. پرتقال، از سرطان معده و ریه جلوگیری می کند.
15- انگور قرمز
انگور قرمز ماده ای دارد که از فعالیت آنزیمی که مسئول ساخت و رشد سلول های سرطانی است، جلوگیری می کند.
16- ریشه شیرین بیان
ریشه شیرین بیان از رشد سلول های سرطان پروستات جلوگیری می کند. ولی در مصرف آن زیاده روی نکنید، زیرا مصرف بیش از اندازه آن، موجب افزایش فشار خون می گردد.
17- قارچ
قارچ، سطح ایمنی بدن را بالا می برد و با سلول های سرطانی می جنگد.
18- غذاهای دریایی و روغن ماهی
از آنجایی که غذاهای دریایی دارای اسیدهای چرب امگا 3 می باشند، روی سوخت و ساز سلول ها اثر دارند و مصرف اسیدهای چرب اشباع را کم می کنند.
مصرف روزانه ی این غذاها، قوی ترین و موثرترین اسلحه برای مبارزه با سرطان ها می باشد و سرطان هایی از قبیل، روده بزرگ، پروستات و سینه را از بین می برند.
19- مویز
دارای اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6 و ویتامین E می باشد.
مویز ضد سرطان، درمان کننده سرطان، درمان کننده بیماری های قلبی و پایین آورنده ی فشار خون است و برای نرمی و انعطاف پذیری رگ ها بسیار مفید می باشد.
20- زردچوبه
زردچوبه از سرطان های معده و روده بزرگ جلوگیری می کند. همچنین تعداد سلول های سرطانی را کم می کند.
منبع : تبیان
دکتر گفت :
فوری ببریدش اتاق عمل ؛ اورژانسیه . طفلک ؛ بچه ؛ یک دستش شیشه ی شیر بود و یک دستش پفک . ترکش نصف صورتش را برده بود .
از اتاق عمل آمدم بیرون . مادرش گفت : خانم ؛ عمل تمام شد ؟ با اشاره سر گفتم : نه .
گفت : چقدر طول کشید . خدا را شکر ؛ شیرش داده بودم والا زیر عمل ضعف می کرد .
دو زانو نشستم کنارش . شک کرد . انگار فهمید که بچه اش شهید شد ... گفت : عمل ... تمام ... شد ... ؟
گرفتمش توی بغل و دو نفری زار زدیم ...